@proceedings{Łukasz Breńkacz2017, author = "Łukasz Breńkacz and Grzegorz Żywica", abstract = "Wsp{\'o}łczynniki dynamiczne łożysk nie są wielkością fizyczną, kt{\'o}rą można zmierzyć bezpośrednio, dlatego konieczne jest użycie metod pośrednich. Opierają się one na zmierzonych lub wyznaczonych obliczeniowo przemieszczeniach czop{\'o}w łożyskowych. W praktyce wyznaczane są one zazwyczaj z wykorzystaniem numerycznych modeli obliczeniowych. W podejściu tym wsp{\'o}łczynniki wyznaczane są na podstawie rozkładu ciśnień w panwi łożyskowej. W artykule przedstawiono drugi – alternatywny spos{\'o}b wyznaczania wsp{\'o}łczynnik{\'o}w dynamicznych łożysk hydrodynamicznych – na podstawie badań eksperymentalnych. Dla stabilnej prędkości obrotowej obliczono 4 wsp{\'o}łczynniki sztywności (w tym dwa skośne), 4 wsp{\'o}łczynniki tłumienia (w tym dwa skośne) oraz 4 wsp{\'o}łczynniki masy (w tym dwa skośne) dla każdego z dw{\'o}ch łożysk. Do obliczeń wykorzystano metodę polegającą na impulsowym wymuszeniu wirnika. Algorytm obliczeń zakłada liniową aproksymację za pomocą metody najmniejszych kwadrat{\'o}w. Wsp{\'o}łczynniki masy nie są potrzebne do bezpośredniej oceny dynamiki maszyny, jednak po ich zsumowaniu otrzymaną wartość można por{\'o}wnać z masą wirnika. Po przez por{\'o}wnanie ich ze znaną masą wału mogą zostać użyte do wstępnej weryfikacji otrzymanych wynik{\'o}w. W artykule opisano procedurę eksperymentalnego wyznaczania wsp{\'o}łczynnik{\'o}w dynamicznych łożysk hydrodynamicznych. Badania wykonane zostały na stanowisku laboratoryjnym w kt{\'o}rym wirnik podparty był za pomocą dw{\'o}ch łożysk hydrodynamicznych. Pokazane zostały zmierzone przebiegi siły wymuszającej i odpowiedzi czop{\'o}w łożyskowych na to wymuszenie. Sygnał odpowiedzi układu zmierzono za pomocą czujnik{\'o}w wiroprądowych umieszczonych w pobliżu podp{\'o}r łożyskowych. Na zmierzonych w ten spos{\'o}b sygnałach wykonano dodatkowe operacje. Na sygnale siły wymuszającej zmierzonym za pomocą młotka modalnego zerowane były wartości poza „gł{\'o}wnym pikiem” siły wymuszającej. Za pomocą odpowiedniej interpolacji sygnału przemieszczenia (zmierzonego przez czujniki wiroprądowe) obliczone zostały wartości przemieszczenia czop{\'o}w łożyskowych w środku łożysk. Od sygnału przemieszczeń czop{\'o}w łożyskowych po wymuszeniu za pomocą młotka modalnego odejmowany był sygnał stabilnej pracy zgodny w razie – z okresu bezpośrednio przed wymuszeniem. Za pomocą modelu numerycznego stworzonego w programie Abaqus przeprowadzono weryfikację otrzymanych na podstawie badań eksperymentalnych wsp{\'o}łczynnik{\'o}w dynamicznych łożysk. Model ten składał się z dw{\'o}ch punkt{\'o}w masowych połączonych za pomocą elementu sprężysto-tłumiącego. Wartość wsp{\'o}łczynnik{\'o}w sztywności i tłumienia przyjęto na podstawie badań eksperymentalnych. Masa punktu masowego r{\'o}wna była połowie masy wirnika. W układzie tym punkt masowy wymuszony został za pomocą impulsowej siły wymuszającej zarejestrowanej podczas badań eksperymentalnych. Zmierzone na tej podstawie przemieszczenie punktu masowego por{\'o}wnano z przemieszczeniem czopa łożyskowego zarejestrowanym podczas badań eksperymentalnych po wymuszeniu. Na postawie bardzo dobrej zgodności pomiędzy tymi sygnałami stwierdzić można, że eksperymentalnie wyznaczone wartości wsp{\'o}łczynnik{\'o}w sztywności i tłumienia są poprawne. Opracowana metoda wyznaczania wsp{\'o}łczynnik{\'o}w dynamicznych hydrodynamicznych łożysk ślizgowych może być bardzo przydana przy identyfikacji charakterystyk rzeczywistych układ{\'o}w wirujących, nawet o bardzo złożonej konstrukcji. Jest to metoda uniwersalna i może być r{\'o}wnież wykorzystywana w przypadku wirnik{\'o}w podpartych za pomocą innych system{\'o}w łożyskowania.", address = "Wisła", booktitle = "XLIV Og{\'o}lnopolskie Sympozjum DIAGNOSTYKA MASZYN", isbn = "978-83-930581-7-4 ", month = "26.02-02.03.2017", number = "14-15", organization = "XLIV Og{\'o}lnopolskie Sympozjum Diagnostyka Maszyn [XLIV Nationwide Symposium of Machine Diagnostics]", publisher = "Politechnika Śląska [Silesian University of Technology]", title = "{E}ksperymentalne wyznaczanie wsp{\'o}łczynnik{\'o}w dynamicznych łożysk hydrodynamicznych – badania wstępne [{E}xperimental identification of bearing dynamic coefficients –preliminary r", url = "http://konferencje.polsl.pl/diagmasz/files/DM2017.pdf", year = "2017", }